- Query successful
Try again without apps
छत्रपती संभाजीनगरमधील बालगृहातून थरारक पलायन: ‘विद्यादीप’ मधील मुलींच्या वेदनादायी कहाण्या
छत्रपती संभाजीनगरमधील विद्यादीप बालगृहातून नऊ अल्पवयीन मुलींनी केलेल्या थरारक पलायनाने केवळ शहरातच नव्हे, तर राज्यभरात खळबळ उडवून दिली आहे. या घटनेने बालगृहातील सुरक्षा व्यवस्था, प्रशासकीय कार्यपद्धती आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे तिथे राहणाऱ्या मुलींच्या मानसिकतेवर गंभीर प्रश्नचिन्ह निर्माण केले आहे. या पलायनामागे केवळ सुटकेची इच्छा नव्हती, तर बालगृहात त्यांच्यावर होत असलेल्या अन्यायाच्या वेदनादायी कहाण्या होत्या.
पलायनाचा थरार: 30 जूनचा तो दिवस
30 जून रोजी दुपारी विद्यादीप बालगृहात एक अभूतपूर्व घटना घडली. नऊ मुलींनी एकत्रितपणे बालगृहातील बल्ब, ट्यूबलाइट, कॅमेरे आणि काचा फोडून आपला संताप व्यक्त केला. त्यांनी स्वतःच्या अंगावर ब्लेड आणि काचांनी गंभीर जखमा करून घेतल्या, ज्यामुळे त्यांचे कपडे रक्ताने माखले होते. आरडाओरडा करत त्या बालगृहाच्या मागच्या दरवाजाने बाहेर पडल्या आणि भिंतीवरून उड्या टाकून रस्त्यावर धावू लागल्या. पळताना त्यांच्या हातात चाकू, रडकाचा तुकडा, पाना, पेन असे जे मिळेल ते हत्यार होते, जे त्यांच्या मनातील भीती आणि प्रतिकारशक्ती दर्शवत होते.
बालगृह प्रशासनाने तात्काळ पोलिसांना माहिती दिली आणि दामिनी पथकाने त्यांचा पाठलाग सुरू केला. मुली पोलिसांवर दगड फेकत होत्या, तरीही पोलिसांनी पाठलाग सोडला नाही. जवळपास तीन किलोमीटरच्या थरारक पाठलागानंतर नऊपैकी सात मुलींना कोर्टाच्या परिसरात पकडण्यात आले. पकडल्यानंतरही त्या आक्रमक होत्या आणि “आमच्यावर अन्याय झालाय, आम्हाला कोर्टात आमचं म्हणणं मांडायचंय” असे म्हणत होत्या . त्यांच्या वैद्यकीय तपासणीत त्यांच्या कपड्यांमध्ये काचा आणि खिळे स्वसंरक्षणासाठी ठेवल्याचे समोर आले, जे त्यांच्या मनात किती भीती होती हे दाखवते. काही मुलींना पालकांच्या ताब्यात दिले, तर काहींना परत बालगृहात ठेवले. 4 जुलै रोजी आणखी एक मुलगी तिच्या आईसोबत सापडली आणि तिलाही बालगृहात दाखल केले . विशेष म्हणजे, एका मुलीने घरी जाण्यास नकार दिला आणि स्वतःला संपवण्याची धमकी दिली, तसेच बालगृहातही तिने आत्महत्येचा प्रयत्न केला .
पळून जाण्यामागची कारणे: बालगृहातील भयाण वास्तव
या मुलींचा विद्यादीप बालगृहाबद्दल प्रचंड राग होता आणि त्यांच्यावर होणाऱ्या अन्यायाची दखल घेतली जावी अशी त्यांची तीव्र इच्छा होती. बालगृहात राहणाऱ्या मुलींमध्ये अत्याचार पीडित, गुन्हेगारीतील पीडित, अनाथ आणि घर सोडलेल्या मुलींचा समावेश असतो. पळून जाण्याचा प्रयत्न करणाऱ्या या मुलींना बालगृहात राहायचे नव्हते आणि त्यांनी काही दिवसांपूर्वीच एक गट तयार केला होता. त्यांनी बालकल्याण समितीकडे बालगृहात होणाऱ्या त्रासाविषयी तक्रारी केल्या होत्या, परंतु त्याकडे दुर्लक्ष केले गेले, असा आरोप आहे.
सामाजिक कार्यकर्त्या हर्षा ठाकूर यांच्या दाव्यानुसार, मुलींनी त्यांना बालगृहात मानसिक आणि शारीरिक त्रास दिला जात असल्याचे सांगितले. मुलींच्या तक्रारींनुसार बालगृहातील काही गंभीर समस्या खालीलप्रमाणे आहेत:
- चुकीचे उपचार: कोणताही आजार झाल्यास प्रत्येक वेळी एकच गोळी दिली जायची. त्यांच्यावर पवित्र पाणी शिंपडून बरे होण्याचे सांगितले जायचे, ज्यामुळे आजार बरा होत नसे.
- अमानवीय तपासणी: पोट दुखत असल्यास प्रत्येक वेळी प्रेग्नन्सी टेस्ट केली जायची आणि नकार दिल्यास मारहाण केली जायची.
- मारहाण आणि हिंसा: एका मुलीला रक्त येईपर्यंत मारहाण झाली आणि तिच्या डोक्याला मुक्का मार लागला.
- अश्लील भाषा आणि अपमान: वस्तू मागितल्यास अश्लील भाषेत उत्तरे दिली जायची आणि शिवीगाळ केली जायची. कर्मचारी “इथे तुमच्या बापाचं काही नाहीये, तुम्ही काही घेऊन आला नाहीत, शासन 20 रुपये देतं” असे बोलत असत, ज्यामुळे मुलींना अपमानित वाटत असे.
- अस्वच्छता आणि सुविधांचा अभाव: एक छोटी साबणाची वडी 15-15 दिवस वापरायला लागायची आणि शाम्पू कधीतरी दिला जायचा.
- धमक्या: बाहेरच्या लोकांना तक्रार करण्याचा प्रयत्न केल्यास “बाहेरचे लोक केवळ 15 मिनिटांसाठी येतात, आम्ही कायम आहोत” अशी धमकी दिली जायची.
- खाजगी आयुष्यात डोकावणे: मुलींच्या खोल्यांमध्ये आणि कपडे बदलण्याच्या ठिकाणी कॅमेरे लावल्याची गंभीर तक्रार मुलींनी केली. बालगृहाने मात्र सुरक्षेच्या कारणास्तव कॅमेरे लावल्याचे सांगितले.
पुढील कारवाई आणि भविष्यातील प्रश्न
बालकल्याण समितीने या तक्रारींकडे दुर्लक्ष केल्याचे गंभीर आरोप आहेत. महिला व बालविकास मंत्री अदिती तटकरे यांनी या प्रकरणाची सविस्तर चौकशी करण्यासाठी बालविकास उपायुक्त यांच्या अध्यक्षतेखाली समिती गठीत केल्याची माहिती दिली. समितीच्या अहवालानुसार संबंधित संस्था आणि बालकल्याण समितीवर कठोर कारवाई केली जाईल असे त्यांनी सांगितले .
विशेष म्हणजे, 2023 मध्येही अशाच प्रकारे मुली पळून जाण्याची घटना घडली होती आणि त्यावेळीही कारवाईचे आश्वासन दिले होते, परंतु काहीच झाले नाही असे भाजप नेते श्रीकांत भारतीय यांनी सांगितले. श्रीकांत भारतीय यांनी यावर राज्यस्तरीय समिती तयार करण्याची मागणी केली आहे.
या घटनेमुळे बालगृहातील सुरक्षा व्यवस्था, प्रशासन आणि कार्यक्षमतेवर मोठे प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले आहे. पीडित म्हणून बालगृहात आलेल्या मुलींना आरोपींसारखी वागणूक मिळाल्याचे बोलले जात आहे. दोषींवर काय कारवाई होणार आणि या प्रकरणात आणखी काही नवीन माहिती समोर येणार का, हे पाहणे महत्त्वाचे ठरणार आहे. या मुलींना न्याय मिळेल आणि भविष्यात अशा घटना पुन्हा घडणार नाहीत यासाठी ठोस उपाययोजना केल्या जातील अशी आशा आहे.