सध्या NCERTच्या आठवीच्या सामाजिक शास्त्राच्या पुस्तकातील बदलांमुळे समाजामध्ये वादंग पेटला आहे. या पुस्तकामध्ये मुघल साम्राज्याचा उल्लेख ‘जाचक’ म्हणून केला गेला असून, छत्रपती शिवाजी महाराजांनी मुघल छावणीवर केलेल्या रात्रीच्या हल्ल्याची तुलना “सर्जिकल स्ट्राईक”शी केली आहे. या बदलांमुळे शिक्षण, इतिहास, आणि राजकारण या तिन्ही क्षेत्रांमध्ये चर्चा आणि टीकेचे वादळ उठले आहे.

बदललेला इतिहास: काय उल्लेखले गेले?
- मुघलांचा इतिहास:
- नव्या पुस्तकात मुघलांचे शासन ‘जाचक’ व ‘अत्याचारी’ असे दर्शवले आहे.
- बाबरच्या काळातील रणांगणावरील कत्तली, औरंगजेबाने केलेली मंदिरे व गुरुद्वारे विध्वंस, महिलांवरील अत्याचार, गुलामगिरी आणि हिंदू जनतेवर तिरस्कार यासंबंधी संपूर्ण माहिती उलगडली गेली आहे.
- याच पुस्तकात यापूर्वी मुघलांना ‘महान शासक’ म्हणून मांडले होते, परंतु आता त्यांची प्रतिमा नकारात्मक दाखवली गेली आहे.
- शिवाजी महाराजांचे कार्य:
- ‘मराठ्यांचा उदय’ या प्रकरणात शिवरायांनी मुघलांच्या छावणीवर केलेल्या रात्रीच्या हल्ल्याची तुलना आधुनिक ‘सर्जिकल स्ट्राईक’शी केली आहे.
- त्यांच्या धाडसी निर्णयांची महती आणि मुघलांविरुद्ध स्वाभिमानाने उभे राहणे यावर भर दिला आहे.
वादाचा केंद्रबिंदू: काय टीका होते आहे?
- अनेक शैक्षणिक आणि सामाजिक गट NCERTने इतिहासात बदल करत ‘एकांगी’ किंवा ‘अतिरेकी’ दृष्टीकोन लादल्याचा आरोप करत आहेत.
- काहींच्या मते आक्रमक इतिहास लवकर वयात मुलांवर लादल्याने, त्यांच्यात तटस्थ विचारांची समस्या निर्माण होऊ शकते.
- दुसरीकडे, काही गट या बदलांचं समर्थन करत म्हणतात की, “खरा इतिहास मुलांसमोर आणणं गरजेचं आहे.”
NCERTचे स्पष्टीकरण
- NCERTने सांगितले आहे की, बदल हे विद्यार्थ्यांना ऐतिहासिक घटनांचे खरे स्वरूप, सामाजिक पद्धती आणि त्यातून मिळणारे धडे जाणून घेण्यासाठी केले आहेत.
- अभ्यासात देशाच्या ऐतिहासिक सत्यता, शौर्य, आणि संघर्षाचे दर्शन विद्यार्थ्यांना घडविणे हा हेतू आहे, असा NCERTचा युक्तिवाद आहे.
समाजप्रतिक्रिया किंवा राजकीय बाजू
- या बदलांमुळे पालक, शिक्षक, आणि राजकारणी मंडळींमध्ये मतभेद दिसून येतात.
- काहींच्या मते, इतिहासाच्या अशा बदलांमुळे देशाच्या आयोजनामध्ये एक नवा विचार आणि जाणिवा रुजतील; तर काहींना यात एकूण सहिष्णुतेचा आणि सांप्रदायिकतेचा धोका वाटतो.
निष्कर्ष
NCERT इतिहासाच्या पुस्तकातून मुघलांना “जाचक”, शिवरायांची कारकीर्द धाडसी म्हणून सर्जिकल स्ट्राईकशी तुलना करणे, आणि बदलत्या ऐतिहासिक दृष्टिकोनामुळे मोठ्या सामाजिक वितंडवादाला तोंड फुटले आहे. ऐतिहासिक सत्य शोधासाठी तटस्थ, अभ्यासपूर्ण, आणि समजूतदार दृष्टिकोन जपणेच आपल्या शिक्षणव्यवस्थेस आणि नव्या पिढीस खऱ्या अर्थाने उपयोगी ठरेल.